Succes, Geluk en Persoonlijke Vervulling in de Moderne Tijd
Inleiding
Het idee van “carrière maken” heeft de afgelopen decennia een ingrijpende transformatie ondergaan. Waar carrière maken vroeger vaak werd geassocieerd met het behalen van hoge functies, een riant salaris en status, wordt het begrip tegenwoordig veel breder geïnterpreteerd. Succes is niet langer eenduidig gekoppeld aan materiële prestaties of hiërarchische stijging. Factoren zoals persoonlijke voldoening, werk-privébalans, autonomie en het opbouwen van sterke relaties spelen een steeds grotere rol. Bovendien hebben externe factoren zoals gezinssituatie, opleiding en de gunfactor ook een belangrijke invloed op de ontwikkeling van een carrière.
Dit artikel onderzoekt hoe moderne definities van succes en carrière zich verhouden tot klassieke opvattingen, met een speciale focus op waarden zoals integriteit, verantwoordelijkheid, zorg voor anderen en een nederige levenshouding, zonder deze expliciet te benoemen. Centraal in deze analyse staat de vraag: Wat maakt een carrière tegenwoordig succesvol, en hoe draagt dit bij aan persoonlijk geluk?
Carrière en Geluk: Een Literatuuroverzicht
Historisch gezien waren carrièrepaden vaak lineair en gericht op promoties, titels en salaris. Super (1957) en Holland (1959) waren pioniers op het gebied van loopbaanontwikkeling, waarbij succes werd gemeten in termen van externe indicatoren zoals werkstatus en hiërarchische posities. Echter, met de verschuiving naar meer zelfsturing en individualisme in loopbanen, zoals geïllustreerd in de Protean Career van Hall (1976), ligt de nadruk tegenwoordig meer op persoonlijke voldoening en zingeving dan op externe beloningen.
Een belangrijke bijdrage aan deze discussie komt van Kahneman en Deaton (2010), die aantoonden dat hoewel financiële zekerheid bijdraagt aan geluk, dit effect afvlakt na een bepaald inkomensniveau. Dit heeft geleid tot een heroverweging van het idee dat geld en status de ultieme drijfveren voor succes zijn. Tegenwoordig zijn welzijn, persoonlijke balans en zingeving steeds vaker bepalende factoren in de loopbaanontwikkeling. Deze evolutie in denken weerspiegelt een dieper inzicht: ware vervulling in het leven komt niet uitsluitend voort uit materieel gewin, maar uit het vervullen van verantwoordelijkheden jegens anderen en het onderhouden van oprechte relaties.
Verschillende Dimensies van Succes in de Moderne Carrière
De moderne arbeidsmarkt biedt ruimte voor diverse interpretaties van succes. Hieronder volgen vijf veelvoorkomende dimensies van carrièreontwikkeling, gevolgd door een analyse van hun relevantie in de hedendaagse maatschappij.
1. Veel Reizen en Nieuwe Ervaringen
In de huidige tijd zijn vrijheid en flexibiliteit belangrijke waarden in het werk. Dankzij technologische vooruitgang zoals remote werken en digitale tools kunnen professionals wereldwijd reizen terwijl ze hun werk blijven doen. Dit heeft geleid tot het fenomeen van ‘digitale nomaden’. Voor velen symboliseert deze levensstijl persoonlijke vrijheid en een verrijkende werkervaring. Echter, het reizen en loskomen van een stabiele gemeenschap kan leiden tot isolatie en het verlies van diepe, betekenisvolle relaties, die essentieel zijn voor persoonlijke groei en morele verantwoordelijkheid jegens anderen.
Echte vervulling komt vaak voort uit het onderhouden van een stabiele gemeenschap en het actief zorgen voor mensen om je heen. Het is belangrijk om te realiseren dat werk en succes niet alleen gericht moeten zijn op persoonlijke verrijking, maar ook op de manier waarop je bijdraagt aan het welzijn van anderen en de samenleving als geheel.
2. Veel Verdienen en Financiële Zekerheid
Financiële zekerheid is altijd een belangrijke drijfveer geweest binnen loopbaanontwikkeling. Veel verdienen wordt nog steeds gezien als een belangrijke maatstaf voor succes. Echter, studies van Kahneman en Deaton (2010) tonen aan dat het effect van een hoog inkomen op geluk afneemt naarmate basisbehoeften zijn vervuld. Dit benadrukt dat terwijl geld een middel is om voor jezelf en je gezin te zorgen, het streven naar rijkdom op zichzelf niet altijd tot duurzaam geluk leidt.
Er is een diepe waardering voor het beheren van je middelen op een verantwoorde manier en het delen van overvloed met degenen die minder hebben. Dit betekent dat succes niet alleen wordt afgemeten aan hoeveel je kunt verdienen, maar aan hoe goed je kunt zorgen voor anderen en je gemeenschap. Het vermogen om financiële zekerheid te gebruiken voor goede doelen en het ondersteunen van mensen in nood geeft vaak meer voldoening dan persoonlijke luxe.
3. Weinig Werken en Voldoende Verdienen om Rond te Komen
Steeds meer mensen kiezen voor een carrière die draait om werk-privébalans. De opkomst van de vierdaagse werkweek en de nadruk op welzijn laten zien dat er een groeiende interesse is in het verminderen van werkuren, zonder in te leveren op financiële stabiliteit. Kossek en Ozeki (1998) toonden aan dat een betere werk-privébalans niet alleen leidt tot meer welzijn, maar ook tot hogere productiviteit en tevredenheid. Dit is een carrièreoptie die goed past in de moderne maatschappij, waar mentale gezondheid en burn-out belangrijke onderwerpen zijn geworden.
Tegelijkertijd wordt de nadruk gelegd op het belang van zorg voor familie, tijd doorbrengen met dierbaren en bijdragen aan een harmonieuze omgeving. Een loopbaan waarin ruimte is voor reflectie, rust en tijd voor anderen is een manier om verantwoordelijkheden in het leven na te komen en balans te vinden tussen werk en de zorg voor degenen die van je afhankelijk zijn.
4. Een Eigen Bedrijf Starten
Ondernemerschap wordt vaak gezien als de ultieme vorm van autonomie. Veel mensen worden aangetrokken tot de vrijheid en creatieve expressie die het starten van een eigen bedrijf biedt. Douglas en Shepherd (2002) toonden aan dat ondernemers vaak worden gemotiveerd door intrinsieke factoren zoals onafhankelijkheid en de mogelijkheid om persoonlijke waarden in hun werk te weerspiegelen.
Een succesvolle ondernemer is echter ook iemand die verantwoordelijkheid neemt voor zijn werknemers, eerlijk handelt in zijn zaken en oog heeft voor de bredere impact van zijn beslissingen. Dit gaat verder dan het najagen van winst. Het creëert een duurzame basis waarin ondernemers verantwoordelijkheid dragen voor hun gemeenschap en bijdragen aan het welzijn van hun omgeving.
5. Directielid of Aandeelhouder Worden
Voor sommige mensen blijft het bereiken van een hoge functie, zoals directielid of aandeelhouder, de ultieme maatstaf van succes. Dit wordt vaak gezien als de klassieke weg naar carrièregroei, met aanzienlijke financiële beloningen en invloed. Judge et al. (1995) toonden aan dat status en macht bijdragen aan zelfvertrouwen, maar dit kan ook gepaard gaan met verhoogde werkdruk en verantwoordelijkheid.
Wanneer men verantwoordelijkheid draagt over anderen, wordt van leiders verwacht dat zij op een eerlijke en rechtvaardige manier handelen, en dat hun beslissingen niet alleen gericht zijn op persoonlijk gewin, maar ook het welzijn van de medewerkers en de bredere gemeenschap dienen. Echte leiderschap vraagt om integriteit, dienstbaarheid en het juiste gebruik van macht.
Sociale Gunfactoren, Relaties en Opleiding in de Carrière
Naast persoonlijke ambitie en hard werken spelen sociale factoren zoals netwerken, gunnen, opleiding en opvoeding een cruciale rol in het succes van een carrière.
Gunfactor en Relatieopbouw
De ‘gunfactor’, oftewel de bereidheid van anderen om iemand kansen te bieden op basis van wederzijds vertrouwen en sympathie, is een belangrijk concept binnen moderne loopbaanontwikkeling. Granovetter (1973) benadrukte het belang van ‘zwakke banden’, oftewel informele connecties die vaak de grootste bron van nieuwe carrièrekansen zijn. Burt (1992) stelt dat het hebben van een sterk sociaal netwerk de toegang tot hogere functies kan vergemakkelijken.
Relaties zijn gebaseerd op wederzijds respect en het zoeken naar het beste voor elkaar, in plaats van puur eigenbelang. Wanneer mensen kiezen voor samenwerking in plaats van competitie, en elkaar oprecht helpen groeien, ontstaat er een sfeer van vertrouwen en steun die leidt tot wederzijds succes.
Opleidingsniveau en Carrièrekansen: Laagopgeleiden in Hoge Posities
In de huidige arbeidsmarkt zien we steeds vaker laagopgeleiden die hoge posities bereiken, mede dankzij hun netwerk en sociale vaardigheden. Bourdieu (1986) introduceerde het concept van ‘cultureel kapitaal’, waarmee wordt verwezen naar de niet-formele vormen van kennis en vaardigheden die bijdragen aan sociale mobiliteit.
Hoewel opleiding waardevol is, is het niet altijd de enige weg naar succes. Persoonlijke integriteit, hard werken en nederigheid spelen een even belangrijke rol in het bereiken van hoge posities, vaak zelfs meer dan formele diploma’s. Succes wordt vaak toegekend aan diegenen die eerlijk handelen, verantwoordelijkheid nemen en relaties opbouwen op basis van vertrouwen en wederzijds respect.
Gezinssituatie en Opvoeding
Onderzoek toont aan dat de gezinssituatie en opvoeding een belangrijke rol spelen in het carrièreverloop. Heckman (2006) benadrukte dat cognitieve en sociale vaardigheden die in de vroege kinderjaren worden ontwikkeld, van groot belang zijn voor later succes. Mensen uit stabiele gezinssituaties profiteren vaak van een sterker netwerk en meer steun, wat hen in staat stelt om ambitieuze carrières na te streven.
Daarnaast is zorg voor familie een belangrijke morele verantwoordelijkheid. Het evenwicht tussen carrière en zorg voor anderen toont het belang van opoffering en zorgzaamheid als cruciale waarden in
het leven. Het streven naar succes zonder je gezin of dierbaren te verwaarlozen is een essentiële les in evenwicht en verantwoordelijkheid.
Is Deze Manier van Carrière Maken Nog van Deze Tijd?
De klassieke opvattingen over carrière maken – zoals promotie naar hogere functies en veel verdienen – blijven belangrijk, maar ze worden steeds meer aangevuld door andere vormen van succes. Flexibiliteit, autonomie, werk-privébalans en persoonlijke voldoening zijn in toenemende mate bepalend voor wat mensen als een succesvolle carrière beschouwen. Daarnaast worden waarden zoals integriteit, zorg voor anderen en verantwoordelijkheid nemen steeds prominenter in de moderne werkcultuur.
Conclusie
De moderne invulling van carrière is diverser en persoonlijker dan ooit. Succes wordt niet langer uitsluitend gedefinieerd door materiële prestaties, maar door de manier waarop we onze verantwoordelijkheden vervullen ten opzichte van anderen, onze gemeenschap en ons eigen innerlijke welzijn. Een succesvolle carrière vraagt om zorg, integriteit en het opbouwen van betekenisvolle relaties. Het is een balans tussen persoonlijke groei en het zorgen voor de mensen om je heen.
Vijf boeken die aansluiten bij de thema’s van moderne carrières, persoonlijke groei, verantwoordelijkheid, en het belang van relaties en integriteit:
Engelstalige Boeken:
- “Give and Take” – Adam Grant
Dit boek onderzoekt hoe succes niet alleen wordt bereikt door competitie, maar juist door samenwerking en het helpen van anderen. Het benadrukt het belang van wederkerigheid en de ‘gunfactor’ in professionele netwerken. - “The Infinite Game” – Simon Sinek
Sinek beschrijft een nieuwe manier van denken over leiderschap en succes. In plaats van korte termijn doelen na te streven, pleit hij voor een duurzame visie op leiderschap die is gebaseerd op integriteit en dienstbaarheid. - “Dare to Lead” – Brené Brown
Brown onderzoekt het concept van kwetsbaarheid en moed in leiderschap. Het boek benadrukt de kracht van authentiek leiderschap, gebaseerd op vertrouwen, integriteit, en het opbouwen van sterke relaties.
Nederlandstalige Boeken:
- “De meeste mensen deugen” – Rutger Bregman
Dit boek biedt een positief mensbeeld en betoogt dat samenwerking en vertrouwen aan de basis liggen van menselijke interacties. Het geeft inzicht in hoe gemeenschappen en relaties bijdragen aan persoonlijk succes en welzijn. - “Vertrouwen” – Paul Verhaeghe
Verhaeghe onderzoekt de essentie van vertrouwen in relaties, zowel persoonlijk als professioneel. Het boek legt uit hoe vertrouwen een cruciale rol speelt in de manier waarop we samenwerken en hoe dit invloed heeft op carrière en maatschappij.
Deze boeken bieden diepgaande inzichten in hoe persoonlijke waarden, integriteit en het opbouwen van relaties bijdragen aan een betekenisvolle en succesvolle carrière.